Bựa Nhân Blog's xin phép được đăng lại loạt truyện Hồi ký Bão Lòng của họa sĩ Gia Nguyễn .
Phần 15 - 16
Tôi hình thành ý tưởng viết cuốn hồi ký này ngay từ những ngày đầu tiên bị tạm giam ở Hoả Lò, thế nhưng phải mãi đến khi tôi chuyển về trại 14 tôi mới có điều kiện để viết. Cũng gọi là "điều kiện" cho nó vui thôi, chứ việc viết "kinh" như thế này đương nhiên là tôi bị cấm rồi. Ở đây, ngay những lá thư viết về gia đình cũng bắt buộc phải qua kiểm tra một cách hết sức nghiêm ngặt. Nhưng nói là nói thế, tôi vẫn viết một cách ác liệt, có đến 2/3 số trang viết đã được tôi viết trong tù, cứ mỗi lần được đi gặp gia đình, tôi lại giấu những trang viết vào ống quần, sau đó nhờ gia đình "thậm thụt" mang về.
Có những lần lên thăm, mọi người trong gia đình đã "chửi" tôi rằng ở đây phải biết giữ gìn, cải tạo cho tốt mà còn về, đừng có viết kiểu "chửi chế độ" như thế, "nó" biết thì lại khổ, "nó" kỷ luật cho chuyển đi Thanh Hoá, Nghệ An thì chết...
Lúc đó tôi cũng mường tượng ra cảnh vác đá ở những trại "vùng sâu vùng xa", thế nhưng cái tư tưởng của tôi nó "điên" mất rồi, tôi tặc lưỡi, nếu có phải thế thì âu cũng là cái số... và tôi vẫn tiếp tục viết như "lên đồng", để cho đến ngày hôm nay tôi đã có được một tác phẩm "Bão lòng" như thế này.
Khát khao viết của tôi lúc đó là muốn viết để cho người đời thấy được sự thật trần trụi của cái chốn "địa ngục" kia, cái nơi mà người ta không cần quan tâm đến anh là loại người nào, cứ là can phạm vào đến đây là bị coi "chả ra cái cứt" gì. Nhưng sau này tôi nghĩ, tôi phải viết để gia đình tôi có thể hình dung được cái thế giới phức tạp đằng sau song sắt ấy nó như thế nào, tôi muốn những đứa trẻ trong gia đình, trong họ hàng nó có thể nhìn vào bản thân tôi, nhìn vào những gì tôi thấy để mà sống tốt hơn.
Một người bạn lớn tuổi của tôi (là một nhà văn lớn, tôi xin phép được giấu tên) sau khi đọc xong tập bản thảo của tôi, ông đã ngồi với tôi rất lâu, sau khói thuốc đặc quánh, khuôn mặt ông trầm ngâm, ông đã thẳng thắn góp ý với tôi, đại ý như sau:
- Chú hiểu những gì cháu trải qua, những gì cháu viết đều là sự thật, nhưng chú nghĩ nếu như cháu muốn chuyển thể tập bản thảo này thành một câu chuyện để in sách thì cháu phải sửa tất cả những chỗ "gay gắt" trong này của cháu. Chú có thể nói để cháu dễ hiểu nhé, chắc là cháu đã đọc nhiều về những câu chuyện tù nhân chiến tranh ngày xưa, những "lão thành cách mạng"... sau khi bị bắt bớ, bị đi tù, bị đày ra Phú Quốc, Côn Đảo... đều kể lại rằng họ bị tra tấn, đánh đập dã man, bị hành hạ không bằng một con vật, bị nhục hình, bức cung đủ kiểu (lúc đó nhân quyền trên thế giới đã được nhắc đến lâu rồi)... Báo chí và rất nhiều sách, truyện... của nước mình cũng đã lột tả rất rõ (thậm chí là ghê gớm) những điều đó.
Vậy thì truyện của cháu viết về tù bây giờ cũng vậy thôi, nếu cháu viết ở góc độ "đối lập", viết ở góc độ của "người ngoài", và viết hết... thì chú tin sự thật nó còn hơn thế rất nhiều. Cháu phải nhớ rằng tù thời nào và ở đâu cũng thế thôi. Hiểu rất rõ, nhưng cháu không nên "lột tả trắng trợn" như thế, dù rằng sự thật đó có đúng 100%.
Cháu viết thì không ai cấm, nhưng viết không theo "chủ trương đường lối" thì không được. Chú đồng ý với cháu là giá trị hiện thực của tập bản thảo này rất cao, nó sẽ thực sự có ích cho xã hội, là lời cảnh tỉnh lớn đối với các bạn trẻ, là bài học sâu sắc cho bất cứ một ai... nếu cháu viết theo cách khác, ví dụ viết theo dạng truyện ngắn chẳng hạn (ghi rõ là dựa trên một câu chuyện có thật), tên địa danh và nhân vật trong truyện cháu viết không cần chính xác, cháu hư cấu và thể hiện nó khác đi..."
-------------------
Tôi hiểu và biết rất rõ những điều ông bạn nhà văn của tôi đã nói với "hàm ý" gì. Tôi cũng chỉ mới dám "vác" bản thảo đi "thăm dò" ý tứ của các bậc tiền bối trong lĩnh vực xuất bản. Tiếc là đa phần đều cho rằng để nguyên sẽ không ổn, ngay cả ông anh họ tôi, nguyên là Cục trưởng Cục xuất bản cũng lắc đầu: Chú mày "ngông" quá. Dù rằng hầu hết tất cả đều khen bản thảo của tôi là rất hay.
Với tôi thì đơn giản hơn, có thể tôi sẽ đi theo hướng "khuôn phép", vì dù sao tôi cũng đang là công dân của nước CHXHCN Việt Nam, tôi cần phải "sống và làm việc theo hiến pháp và pháp luật".
Nói thế không phải vì tôi sợ. Tôi viết sự thật và tôi đếch phải sợ cái quái gì cả. Tôi viết sự thật chứ tôi không nói xấu chế độ, với lại "sự thật" của tôi chưa hề công khai in ra để nhắm cụ thể vào một ai, cho nên cũng chẳng có lý do gì để mà "khép tội" tôi được. Hiến pháp quy định rồi, mọi công dân đều được tự do nói nên chính kiến của mình, miễn là đừng có... "vừa nói vừa phá"...
Việc trích đăng trên BLOG (nhật ký online) bản thảo này là quyền riêng tư của tôi, thằng nào có tật thì cứ việc giật mình. Còn khi nào tôi "làm rùm beng" lên thì nó sẽ khác.
Giờ thì viết tiếp nào...............
---------------------
Thằng Hưng "tỷ" đưa cho tôi điếu vina
- Hút đi ông, hút cho nó "thơm" mồm.
- OK, cảm ơn thằng bạn
Sở dĩ thằng này có thêm cái đuôi "tỷ" ở sau lưng là vì nó từng có tiền tỷ (dù "tỷ" của nó là "lạm dụng tín nhiệm" và "lừa" của người khác), nó mua hàng trả chậm với giá cao, sau đó bán ngay với giá thấp, mục đích lấy tiền quay ra "đánh quả", nào ngờ sập bét nhè (sau này nó bị xử 9 năm). thằng này cùng tuổi với tôi, nó cũng khoái mỹ thuật lắm, cho nên nó và tôi có vẻ "tâm đầu ý hợp". Lúc này nó đang giữ "quyền" là "trực buồng", nó "nhập kho" trước tôi 4 tháng.
Hồi đầu tôi mới vào nó cũng "thờ ơ" với tôi lắm, nhưng rồi dần dần tiếp xúc, tôi và nó trở thành "cạ" của nhau từ lúc nào không biết.
Kỷ niệm lớn nhất của tôi và nó và việc tổ chức "xăm trổ" trong buồng.
Biết tôi là dân mỹ thuật, nó khoái lắm, nó nhờ tôi nghĩ ra một cái gì đó hay hay để nó xăm, nó chán nhiều thứ nên muốn xăm để "đánh dấu đời". Tôi vẽ đủ thứ nhưng rồi cuối cùng nó dừng lại và "kết" tích "Võ Tòng đả hổ", đó là cảnh Võ Tòng đang cưỡi trên lưng hổ, một tay ghì chặt đầu hổ còn một tay vung nắm đấm, phong cảnh xung quanh có núi, có rừng, trên bầu trời là nháo nhác chim muông...
Nó háo hức như một đứa trẻ
- Ông "phóng" lên lưng và xăm cho tôi!
- Nhưng tôi có biết xăm đéo đâu mà xăm, ông nhờ xem trong buồng có thằng nào biết thì bảo nó xăm cho...
- Thôi, đéo chơi nhờ thằng nào, ông vẽ và ông cứ xăm luôn cho tôi, nét vẽ của ông ông còn chỉnh được, chứ để thằng khác nó lại làm hỏng mẹ nó mất cái lưng của tôi ra...
Rồi nó nói như... đúng rồi:
- Ông xăm đi, dễ lắm, quấn chỉ vào đầu kim, xong gẩy gẩy theo nét vẽ là được...
- Mịa khỉ, thế ông xăm như thế bao giờ chưa?
- Chưa, là tôi thấy "chúng nó" bảo thế.
- "Chúng nó" nào? Lại mấy thằng "bác sĩ" chứ gì? (Ở đây lũ nghiện, chuyên tiêm chích, khi hỏi về nghề nghiệp thì hay gãi đầu gãi tai: Dạ, em làm..."bác sĩ" ạ)
Tôi tặc lưỡi, xăm thì xăm, sợ gì. Thế là chúng tôi âm thầm chuẩn bị, việc đầu tiên gửi bọn chạy ngoài mua cho mấy cái kim, sau đó cậy đế kếp của đôi "gà" (dép Biti's) để đốt lấy muội đen làm mực. Tuy nhiên sau đó để nhanh, và cũng là tránh mùi khét, tránh khói... bọn tôi quyết định gửi bọn chạy ngoài mua cho thỏi mực tàu.
Việc có lửa ở trong buồng cũng ly kỳ cũng chẳng khác nào việc "xe râu". Hồi còn ở quận và khi mới lên trại giam, lúc ấy không có dao cạo, bọn tù muốn nhổ râu thì phải lấy sợi chỉ soắn lại như cái lò xo, sau đó cứ tay trái "cụp" thì tay phải "xoè" và ngược lại, để cho cái "lò xo" chạy đi chạy lại và quấn râu vào đó (he he... cứ phải nói là "nhổ tận gốc" luôn, tù "hiểm" thật).
Để có lửa để hút thuốc, đun nước pha trà, "hâm" lại đồ ăn... thì thế này, lũ tù dùng bật lửa ga cũ (không cần ga), sau đó lắp viên đá lửa vào (đá lửa trong trại tạm giam cũng là một trong những thứ quý giá vào bậc nhất), cái viên đá lửa ấy bật lên sẽ toé ra rất nhiều tia lửa nhỏ, lũ tù dùng bông (xé từ chăn bông ra), tách cho thật xốp, sau đó dí sát vào bật lửa và bật, ngọn lửa sẽ bùng lên như có xăng.
Sau khi có lửa, vấn đề là phải duy trì ngọn lửa ấy thế nào, bởi không lẽ mỗi lần hút thuốc lại phải bật như thế (lũ tù cực tiết kiệm đá), thế là dùng giấy vệ sinh, se nhỏ lại kiểu như sợ dây thừng bé... và châm lửa vào đó, lửa sẽ đủ đỏ và cháy chậm như thắp nhang (quan trọng nhất là dùng cách này sẽ không có khói).
Riêng với việc "đun" nước để pha trà, tù sẽ chế "nồi" bằng vỏ hộp sữa hoặc túi sữa (bằng giấy), sau đó dùng kem đánh răng bôi xuống đáy để "chống cháy". "Nồi" được buộc dây treo lên bởi đun kiểu này không "bắc" lên trên cái gì được. "Rơm và củi" thì được chế từ đồ nhựa, tù thích nhất là bẻ "bo" (bát ăn cơm) ra đun, "bo" nằng nhựa mềm, vừa cháy to, vừa ít khói...
Khi "đun" nước, tức là làm việc vi phạm, cho nên tù canh chừng rất cẩn mật, bọn "vệ sinh" phải chui ra sau "tủ lạnh" (bể nước) để "đun", phần còn lại trong buồng thì vị trí nào yên vị ở vị trí đó, bởi nếu bị bắt về tội "có lửa" trong buồng giam thì ngay với cả quản giáo cũng sẽ là rất "to chuyện".
Nhờ có lửa mà bọn tôi có những buổi tối ngồi hút thuốc, uống trà, đàm đạo hệt như ở bên ngoài xã hội vậy (tất nhiên là cũng chỉ có ở "bên trên" mới "đủ tuổi" để mà như thế).
----------------
Lại nói về việc xăm cho thằng "trực buồng"...
Bọn xe "rải chiếu" xuống dưới "tủ lạnh" sau khi tất cả buồng đều đã "cụp pha, khoá cổ, gạt chân chống" (việc làm này cần bí mật và đa phần trong buồng không biết việc này, bởi chúng tôi sợ bị "rích"). "Công việc" của chúng tôi thường bắt đầu lúc nửa đêm như thế.
Lúc đầu tôi lóng nga lóng ngóng với cây kim... Nhưng rồi cứ vừa xăm vừa mày mò... Cuối cùng thì tay tôi cũng đã "múa" được ngon lành với cây kim, đúng là "trăm hay không bằng tay quen", khi đã quen tay, tôi "gảy kim" tanh tách như một thằng đã có nghề từ trước.
Nhưng cũng phải nói là việc xăm nguyên cả tấm lưng như thế này rất đau đớn, chỉ cần nhìn khuôn mặt thằng "trực buồng" và những giọt mồ hôi là đủ hình dung nó đau như thế nào... Lúc đầu nó còn phải cắn răng vào cái khăn mặt để chịu đựng, nhưng sau khi tôi "nghề hơn" và nó cũng quen hơn, nó cũng không còn "căng thẳng" nữa.
-----------------
Sau ba tuần, công việc cũng gần hoàn tất, nhìn tác phẩm "đầu tay" của mình trong tù, tôi thấy thật là hoành tráng, tôi dự kiến sẽ cố gắng hoàn tất "công việc" sau một tuần nữa, nhưng...
Việc xăm trổ bị lộ ra ngoài và đến tai cả "thầy" lẫn "ban"...
Việc xăm trổ bị lộ ra ngoài và đến tai cả "thầy" lẫn "ban"... Bản thân tôi và thằng "trực buồng" rất bất ngờ vì điều đó.
...
Sau khi "điểm" buồng, tay quản giáo cho gọi thằng "trực buồng" ra ngoài, tôi cảm thấy hơi nghi nghi, giờ này mà bị gọi ra chắc là phải có việc gì đó rất quan trọng, và quả nhiên đúng là như vậy...
Tôi "bám lồng" ngóng theo và bắt đầu sốt ruột. 10 phút... 15 phút... rồi 20 phút... Thằng "trực buồng" thất thểu quay về, vừa thấy tôi nó nói vội
- Vụ xăm có "rích" rồi, lát "ban" và "thầy" sẽ vào buồng để giải quyết đấy
- Nhưng làm sao mà biết được?
- Đéo biết nữa, nhưng không phải là do "rích" ra "thầy" đâu...
- Tức là...?
- "Rích" hẳn ra "ban".
Thôi xong. "Ban" mà biết thì to chuyện rồi...
Chúng tôi "triệu tập một cuộc họp lãnh đạo" khẩn cấp...
15 phút sau, tay "ban" với cấp hàm thiếu tá khệnh khạng bước vào, lúc này nhìn quả "thầy" khép lép và lũn cũn phía sau "ban" thật là hài hước, cái "cặc ngựa" trên tay "thầy" đung đưa làm tôi liên tưởng đến con ngựa lúc nó sướng lên, nó... thò "chym" ra ngoài để "chiến"... Mẹ kiếp, mọi khi trước mặt tù thì sao mà tởm thế, sao mà oách thế, giờ có mặt "ban" thì trông cứ như là thằng mõ đi bên cạnh lý trưởng ấy, đến là nhục.
- Thằng nào là thằng Hưng? - Tay "ban" hất hàm hỏi
- Dạ, "con" ạ - thằng "trực buồng" bước ra
- À, mày giỏi lắm, thích làm "đại bàng, đại bác" hả "con"?
- Dạ, "con" không dám...
- Ngồi xuống đây "con", để "ban" xem cái mặt "con" nó thế nào nào...
Nói rồi tay ban dùng gầm giầy hất qua hất lại cái mặt thằng "trực buồng"...
- Cái mặt mày trông cũng đến nỗi nào đâu nhỉ. Mày sướng quá mày rửng mỡ hả con?...
Thằng cha "ban" cứ thủng thẳng hỏi như trêu tức, có đánh thì đánh mẹ nó đi lại còn bày đặt, thích làm oai với tù.
Cả buồng ngồi im phăng phắc, mọi ánh mắt dò xét nhìn ra sợ sệt. Ở đây mỗi lần "ban"ghé thăm tù là một "sự kiện" lớn, bởi bình thường, "ban" chỉ "đi tuần" quanh quẩn bên ngoài hành lang thôi.
- Thằng nào xăm cho mày?
- Dạ...
- Thằng nào?
- Dạ...
- Đ. mẹ mày chứ, thằng nào?... Ông đưa cái "cặc ngựa" đây - vừa nói, tay "ban" vừa giật cái "cặc ngựa" từ tay quản giáo.
Một cú đánh "vắt chéo" từ trên xuống kêu đánh "bụp"
- Nói mau? Thằng nào xăm?
- Dạ... con... con....
- Con cái... đ.mẹ mày này - Cú "vắt chéo" thứ hai có phần mạnh hơn cú trước. Lũ tù im thin thít... Các buồng khác "ngóng" sang hồi hộp...
- Dạ... thưa "ban", con... tự xăm ạ...
- Này thì tự xăm này... tự xăm, tự xăm, tự xăm, tựa xăm... này....
Mỗi câu "tự xăm" là một phát "cặc ngựa" kinh hồn, trong buồng giam im ắng, tiếng vụt kêu to, rõ và âm... Tôi rùng mình, cái âm thanh nghe nhói lòng này khiến cho con người ta không còn giữ chặt được "hồn vía" nữa, tôi bất giác liên tưởng về những cảnh đoạ đày trong cái "chuồng cọp" dưới thời Pháp trị, tàn nhẫn và phi nhân tính.
Thằng "trực buồng" đưa hai tay lên ôm đầu và lăn bệt ra lòng "mà", nó không kêu, dường như lúc này nó cam chịu với việc bị đánh, đôi chân nó co quắp, dường như nó muốn hạn chế tối đa những cú đánh tràn trên thân thể.
"Thầy" đứng im, không nói được câu nào cả, thằng "trực buồng" vốn được thầy "nâng như nâng trứng", bởi mỗi tháng nó đều góp phần không nhỏ vào việc "làm giàu" cho "thầy", ấy vậy mà giờ đây "thầy" không "đỡ" nổi cho nó. Nhìn khuôn mặt "thầy" tôi nghĩ có lẽ "thầy" đang giận, giận lắm, giận đến tím cả mặt, "thầy" giận "tiên sư bố cái thằng nào ở trong buồng sao không gặp "thầy" để "báo cáo sự việc" mà lại đi báo "ban"...", phen này thì "thầy" lại bị mất "điểm" nữa rồi, mỗi "nhiệm kỳ" trông coi dãy tù đầu này chỉ có hai năm thôi, "biết điều" lắm thì may ra mới được kéo dài thêm năm nữa, quan điểm "rõ ràng" là "hoa thơm mỗi thằng hít một tí" rồi, vậy mà cứ "mất điểm" thế này, có lẽ "thầy" đến phải "về hưu sớm" mất thôi... Phải đi trông "tù già" hoặc trông mấy cái thằng tử hình chờ bắn thì có "vẹo" đéo gì cơ chứ (quản giáo dãy nào có nhiều tù vi phạm sẽ bị kỷ luật, điều chuyển vị trí, và đương nhiên là sẽ phải đến chỗ... "chả có cái cứt gì để mà ăn cả")...
Sau này tôi vẫn luôn cảm thấy giật mình và cảm thấy bất ổn vì không ngờ rằng xung quanh mình lại có nhiều loại "rích" đến thế, "rích" ở trong buồng giam nó cũng có dăm bảy loại, có "rích VIP", "rích ban" và "rích... vớ vẩn"... Tức là làm bất cứ việc gì đều phải dè chừng, nhất là đối với "rích VIP" vô cùng khó nhận biết, loại này thường là những thằng đã đi xử rồi, đã có án, được giữ lại trại để cải tạo và giao "nhiệm vụ đặc biệt", "rích VIP" thường có cái vỏ bọc che đậy vô cùng khéo léo và được đích thân "các ban" huấn luyện, giao nhiệm vụ trước khi cho "nhập kho" chung với lũ can phạm đang bị tạm giam để điều tra như bọn tôi. "Rích" này vào buồng như một can phạm bình thường và quản giáo cũng không hề biết, bọn "rích" này chuyên nghe ngóng và báo cáo về các loại án kinh tế và vi phạm nghiêm trọng trong buồng...
Sở dĩ những thằng này nhiệt tình làm "rích" là bởi với chúng, đấy chính là cơ hội tốt nhất để chúng được giảm án mấy tháng mỗi năm và sớm được xét đặc xá trước thời hạn. Nhưng chung quy lại, làm "rích" chả sung sướng gì, chẳng may mà để tù nó biết thì nó "đập" cho "sống cũng thành tật".
- Thằng nào xăm cho thằng này, bước ra phía ngoài? - Tay "ban" nói và đưa mắt đảo một lượt quanh phòng.
Im lặng...
- Thằng nào xăm thì bước ra đây, đừng để bố mày phải điều tra ra thì lúc đó đừng có trách bố mày là ác?
Tôi nghiến răng, nó "tác oai tác quái" hành xử với tù thế này, có khác chó gì dân đao búa anh chị ở ngoài đường...
Tôi nhổm người định đứng dậy, thằng Toàn - một trong số những đứa tôi được tôi nâng đỡ vít tôi xuống và bước ra...
- Thưa "ban", con là người xăm cho anh Hưng ạ
Tay "ban" ngó thằng Toàn một lượt, tay cầm "cặc ngựa" ấn lên trán để thằng Toàn ngửa mặt lên
- Được lắm, có thế chứ, tao tưởng chúng mày không dám nhận... Giờ thì nằm xuống đây... Mày lấy kim ở đâu, lấy mực ở đâu ra mà xăm hả con?...
- Dạ, thưa "ban", cái đó hôm có mấy anh em đi xử về mang về phòng
- Là thằng nào?
- Dạ, là anh.... Anh ấy chuyển đi trại ở Thanh Hoá rồi ạ - Thằng Toàn trả lời một cách khôn khéo, nó nghĩ ra cách đổ thừa cho cái thằng đã đi xử và đã chuyển đi trại cải tạo mấy hôm.
- Chúng mày được lắm. Thế giờ đã biết tội chưa?
- Dạ thưa "ban", "con" biết tội rồi ạ
- Biết rồi chứ gì... này thì biết này, này thì biết này...
Những cú đánh với những tiếng vọng kinh người tiếp tục vang lên, tay quản giáo vẫn lặng yên quan sát.
Tôi đứng dậy
- Thưa "ban", người xăm là con chứ không phải thằng Toàn đâu ạ.
Tay "ban" bất ngờ vì tình huống này xảy ra, hắn dừng lại nhìn tôi với khuôn mặt dữ tợn...
- À, ra chúng mày bênh nhau đấy, được rồi, ra đây, ra đây rồi "bố mày" cho bênh cả thể.
Tôi có lẽ cũng đã quen và vô cảm với những gì diễn ra tại đây mất rồi, thay vì cảm giác sợ hãi, tôi bình thản ngồi xuống và chờ đợi...
- Túm lại là thằng nào xăm?
- Dạ là con - thằng Toàn cướp lời
- Vâng thưa ban, là thằng Toàn chứ không phải thằng N... đâu ạ - thằng "trực buồng" kiên quyết lên tiếng để bảo vệ tôi.
- Dạ thưa "ban".... Tôi định lên tiếng thì bị chặn lại bởi tay quản giáo - Mày im mẹ nó mồm đi...
Tay quản giáo quay sang nói với "ban"
- Anh ạ, lôi hết bọn này ra phòng quản giáo, em sẽ có cách "xử" chúng nó... -
"Ban" không nói gì, vứt toẹt cái "cặc ngựa" xuống "mà". Cả ba chúng tôi được đưa ra ngoài, tay quản giáo giận dữ đóng mạnh cửa sắt, rầm... rầm...